Zespół jelita drażliwego sprawia, że życie staje się uciążliwe i frustrujące. To i inne schorzenia przewodu pokarmowego, jak nieswoiste zapalenie jelit, celiakia czy alergie pokarmowe wymuszają na pacjencie stosowanie rygorystycznej diety eliminacyjnej. Niestety nie zawsze można w łatwy sposób określić produkty powodujące dolegliwości. Dla tych osób rozwiązaniem często jest dieta, która polega na przyjmowaniu jak najmniejszej ilości niektórych węglowodanów określanych akronimem FODMAP- fermentujących oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów oraz polioli.
Na zespół jelita drażliwego cierpi od 10-15% populacji. Choroba ta częściej atakuje kobiety, aniżeli mężczyzn i może wystąpić
w każdym wieku. Spośród przyczyn, powodujących dolegliwości ciężko jednoznacznie określić, co tak naprawdę przyczynia się do dyskomfortu jelitowego, lecz najczęściej wymienia się zaburzenia jelitowego układu nerwowego, czynniki infekcyjne
i psychogenne(stres), niewłaściwy sposób odżywiania, a także skład mikroflory jelitowej. Jak przyczynę i zarówno konsekwencję można uwzględnić nietolerancję na gluten. Podstawowym objawem IBS jest długotrwały nawracający ból żołądkowo-jelitowy przebiegający ze zmianą cyklu wypróżnień. Częstymi symptomami są także wzdęcia i gazy. Objawy mogą przybierać indywidualny charakter w zależności od pacjenta, co często utrudnia diagnozowanie i leczenie zespołu jelita drażliwego.
Schorzenie to występuje w kilku postaciach, z których najważniejsze to:
– IBS-A (naprzemienne zaparcia i biegunki),
– IBS – C (zaparciowa postać choroby),
– IBS- D (biegunkowa postać choroby),
– IBS w połączeniu z refluksem przełyku,
– IBS w połączeniu z nieswoistym zapaleniem jelit,
– IBS z celiakią, alergiami pokarmowymi,
– IBS z zespołem SIBO ( przerost bakteryjny jelita cienkiego).
A zatem czym są naprawdę FODMAP i dlaczego warto je wyeliminować z codziennego jadłospisu?
FODMAP, czyli fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy oraz poliole, to określone węglowodany, które występują naturalnie w żywności, a są słabo przyswajalne przez jelito cienkie, chociaż nie każdemu przysparzają problemów. Ponieważ te krótkołańcuchowe węglowodany, są kiepsko przyswajalne, docierają do jelita cienkiego, gdzie stają się pożywką dla bakterii, co prowadzi do rozwoju niekorzystnych symptomów choroby.
Węglowodany zaliczane do kategorii FODMAP obejmują:
– Fruktozę: cukier prosty zawarty w miodzie i owocach,
– Laktozę – cukier prosty znajdujący się w nabiale i mleku,
– Fruktany – polimery fruktozy obecne w niektórych zbożach (np.pszenica),
– Galaktany – Złożone węglowodany znajdujące się w warzywach takich jak np. czerwona fasola,
-Poliole – cukry alkoholowe (maltitol, sorbitol, erytrytol, mannitol) stosowane jako niskoenergetyczne substancje słodzące.
Dieta FODMAP jest tymczasową dietą eliminacyjną, którą należy stosować przez okres 4-6 tygodni by zapanować nad układem trawiennym i objawami choroby.Gdy dolegliwości ustąpią można przejść do fazy ponownego, stopniowego wprowadzania produktów z powyższej kategorii. Powolne ich dołączanie do diety pozwoli na ustalenie jakie rodzaje żywności wywołują objawy chorobowe.
Czasowa eliminacja szkodliwych produktów pozwala na uniknięcie dyskomfortu związanego ze schorzeniem zespołu jelita drażliwego.
